Yıldız İstihbarat Teşkilatı Türk tarihinin bilinen ilk teşkilatlı istihbarat yapısıdır. 1880 yılında Sultan II. Abdülhamit tarafından kurulmuştur.
İstihbarat teşkilatları modern anlamıyla casusluk faaliyetleri insanlığın tarihi kadar eskidir. Eskiden beri devletler rakip devletlerin faaliyetlerini, gizli faaliyetlerini takip etmek olası düşmanlarına karşı her zaman teyakkuzda olmak gerekliliğinden hareketle istihbarat teşkilatlarını ve casusluk faaliyetlerini desteklemişlerdir. İstihbarat çalışmaları özellikle son yüzyılda çok popüler olmuş soğuk savaş döneminde yaşanan istihbarat olayları filmlere konu olmuştur.
İstihbarat Nedir?
Arapça istihbar yani haber almak kelimesinden türeyen istihbarat çeşitli üst makamlara sunulmak üzere derlenen bilgiler topluluğudur. Bu bilgiler topluluğunun içeriğini genellikle düşman devlet ya da toplulukların faaliyetleri oluşturur. İstihbaratı kendi içinde iç istihbarat ve dış istihbarat olarak ikiye ayırmak mümkündür. İç istihbarat devlet sınırları içerisinde var olan olası tehditleri bertaraf etmek için oluşturulan bilgiler topluluğudur. Dış istihbarat ise genellikle yabancı ülkelerde meydana gelen düşmanca faaliyetler yahut şüpheli faaliyetler hakkında bilgi toplamak, operasyon yapmak gibi faaliyetleri kapsamaktadır.
İstihbaratın Tarihi
İstihbaratın kökenleri Çinlilere kadar uzanmaktadır. Çinliler uzun yıllar savaştıkları Türkler ve Hun devleti hakkında bilgi sahibi olabilmek ve rakiplerini yenebilmek için gezgin istihbarat elemanları sayesinde casusluk faaliyetlerinde bulunmuşlar ve bu çalışmaların karşılığını almışlardır.
Yine Avrupa da 1500’lü yıllarda İngiltere’de kurulan Intelliegence istihbarat ağı istihbarat çalışmalarına örnek olarak verilebilmektedir. İstihbarat teşkilatları sadece devletler değil çeşitli gruplar ve cemaatler tarafından da kullanılmıştır. Bu cemaatlerden en etkilileri her halde Haşhaşılar olarak bilinen Hasan Sabbah teşkilatıdır. Hasan Sabbah yetiştirdiği elemanlarını Selçuklu sarayına kadar sokabilmiş, devletin ikinci adamı olarak nitelenen Vezir Nizamül mülk’ü fedaileri vasıtası ile öldürtmüştür.
İstihbarat denilince kadınlar özellikle casusluk teşkilatları tarafından sıklıkla kullanılmıştır. Kadınların bilgi toplamada bir araç olarak kullanılması 19. yüzyılın başlarında da görülmektedir. Halen günümüzde istihbarat teşkilatları kadınları casusluk faaliyetlerinde kullanmaktadır.
Günümüzde istihbarat çalışmaları gelişen teknolojinin insanlara sunduğu bir çok araç gerecin eşliğinde devam etmektedir. Günümüzde istihbarat çalışmaları çok boyutlu aynı zamanda çok önemli hale gelmiştir. Günümüzün en bilinen istihbarat örgütleri, CIA (Amerika), MSS (Çin), Mossad (İsrail), DGSE (Fransa), FSB (Federal Rusya), R&AW (Hindistan), ISI (Pakistan), M16 (İngiltere), MİT (Türkiye) olarak sıralanabilir.
Ülkemizde de istihbarat teşkilatları zamanla gelişim göstermiştir. Osmanlının son zamanlarında kurulan Yıldız İstihbarat Teşkilatı’ndan günümüzün İstihbarat Teşkilatı MİT’e kadar ülkemizde de istihbarat gelişme göstermiştir.
Yıldız İstihbarat Teşkilatı
Yıldız İstihbarat Teşkilatı Türk tarihinin bilinen ilk teşkilatlı istihbarat yapısıdır. 1880 yılında Sultan II. Abdülhamit tarafından kurulmuştur. Sultan II. Abdülhamit zamanında ülkenin içinde bulunduğu durumu göz önünde bulundurarak İlk istihbarat teşkilatını kurmuştur. Bu istihbarat teşkilatı doğrudan padişaha bağlıydı. Yabancı casuslar Osmanlı devleti içerisinde oldukça başarılı olmuşlardı. Hatta padişahın kendi veziri bile Padişah aleyhine çalışır olmuştu. Bu gerçeğin farkında olan Sultan II. Abdülhamid han, devletin bekasını düşünerek ilk düzenli İstihbarat ağını kurmuştur. Adını Padişahın konakladığı İstanbul’daki Yıldız sarayından alan Yıldız İstihbarat Teşkilatı kurulduktan sonra çok iyi organize olarak oldukça başarılı işlere imza atmıştır. O zamanın önemli başkentlerinden sayılan Paris, Roma, Londra gibi merkezlerde insan ve faaliyet takibi işlerini ustalıkla yapan İstihbarat üyeleri başarılı işlere imza atmışlardır. Ülke içinde de çoğunlukla ermeni komitacılara karşı bu teşkilat kullanılmıştır. Ülke dışında Asya, Afrika ve Avrupa’da geniş bir hafiye topluluğu sayesinde her ay saraya 3000 civarında rapor sunulmaktaydı. 1908 yılında Sultan II. Abdülhamit’in tahttan indirilmesi ile lağvedilen Yıldız İstihbarat Teşkilatına ait yüz binlerce rapor imha edilmiştir.
Yıldız istihbarat teşkilatı Padişahın iç ve dış rakipleri tarafından jurnallik faaliyetlerinde bulunulduğu gerekçesiyle hep eleştirilmiştir. II. Abdülhamit karşıtları söz konusu teşkilatın fişleme yapmak dışında bir iş yapmadığını iddia etse de II. Abdülhamit hatıratında düşmanlarının en yakınındaki vezirini ele geçirecek kadar istihbarat faaliyetlerinde başarılı olduğu gerçeği karşısında kendisine düşen tek şeyin böyle bir istihbarat ağı kurmak olduğunu söylemiştir.
Yıldız İstihbarat Teşkilatının lağvedilmesinden sonra da Teşkilatı Mahsusa, M.E.H / MAH ve Milli İstihbarat Teşkilatı kuruluşları sırasıyla kurulmuştur. Günümüzde hem içte hem de dışta istihbarat, casusluk ve bilgi toplama faaliyetleri Milli İstihbarat Teşkilatı bünyesinde gerçekleştirilmektedir.
Bu yazı www.gizemlidunyam.com Sitesine Aittir. Kaynak Gösterilmeden Başka Sitelerde Yayınlamak Yasaktır.
